Ziyaret Edilen Bilgisayar ve Öğretim Teknolojisi Eğitimi Bölümü Mezunu İle İlgili Bilgiler
Adı Soyadı: Aynur (AKKOL) ÖZKAN
Mezun Olduğu Üniversite: Başkent Üniversitesi–Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi
Mesleği: Yazılım Test Takım Lideri (Test Team Lead)
Çalıştığı Şirket: Canovate Group
Geziye Katılanlar: Nurtaç Mahire GÜNDÜZ, Esra SARI, Dilara Esra ÇEBİN, Melek ÖTÜK
Merhaba değerli botekariyer.com okurları;
Kariyer gezileri kapsamında, Başkent Üniversitesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmenliği mezunu Aynur AKKOL ÖZKAN ile bir görüşme gerçekleştirdik. Aynur Hanım, Ankara’da Canovate firmasında test takım lideri olarak çalışmaktadır. Aslında amacımız kendisiyle yüzyüze konuşmaktı. Ancak dünyanın ve ülkemizin geçirmekte olduğu Koronavirüs salgını sürecinden dolayı, görüşmemizi Zoom programı üzerinden gerçekleştirdik.
Görüşme sırasında sorduğumuz sorulara içtenlikle cevap veren Aynur Hanım’a teşekkür ederiz. Gerçekten mesleğimiz adına, özellikle özel sektör bağlamında, çok önemli olduğunu düşündüğümüz tecrübelerini bizimle paylaştı. Ayrıca bizim için önemli bir tecrübe olduğunu ve bize çok şeyler kattığını düşündüğümüz böyle bir mülakatı yapmamıza vesile olan Mehmet Hocamız’a da teşükkür ederiz. Biz Aynur Hanım’dan mülakat sırasında çok önemli bilgiler öğrendik. Bu mülakatı okuyanlara da çok önemli katkılar sağlayacağını düşünüyoruz.
Biraz kendinizden bahseder misiniz?
Başkent Üniversitesi BÖTE bölümünden 2009 senesinde mezun oldum. Ardından Gazi Üniversitesinde yine BÖTE alanında tezli yüksek lisans eğitimimi 2013’de tamamladım. 2009 senesinde Pleksus adlı bir firmada eğitim teknoloğu ve e-öğrenme uzmanı olarak işe başladım. Bu firmada hem eğitim yazılımları geliştiriyor, hem de onların testlerini yapıyorduk. Bu süreçte yazılım testi ve yazılım kalitesi konularına olan ilgim burada başladı. Dört sene sonunda yazılım testi uzmanı olarak kariyerime devam etmek için Innova firmasına geçtim. Çalıştığım işlerin hepsi Ankara’da ve orada yaşamaya devam ediyorum. Innova’da yaklaşık 6,5 sene yazılım test uzmanı ve danışmanı olarak çalıştım. Eylül 2019’dan beridir de Cannovate Grup firmasına bağlı CANESİS firmasında test takım lideri olarak çalışıyorum.
Üniversite bölümü olarak neden BÖTE’yi tercih ettiniz?
Sınava girmeden önce BÖTE bölümü hakkında bir fikrim yoktu. O sıralarda Milli Eğitim Bakanlığı’nda çalışan bir komşumuz vardı. Bana devamlı kendini geliştirmek ve kendine bir şeyler katmak istiyorsan bu bölümü tercih edebilirsin, diye tavsiye bulundu. Biraz onun beni yönlendirmesiyle oldu. BÖTE bölümünün derslerinin içeriğine baktığımızda hem bilgisayar bilimleri hem de eğitim bilimleri ağırlıklı dersler vardı. Disiplinler arası bir bölümde okuyacak olmak, farklı alanlarda kariyer imkanına olanak sağlayan bir bölüm olması sebebiyle bu bölümü tercih ettim.
“Bizim bölümümüz multidisipliner bir bölüm. Yani sadece öğretmenlik yapmak zorunda değilsiniz.”
BÖTE bölümünü okurken öğretmenlik yapmayı mı düşündünüz, yoksa farklı alanlarda çalışmayı da düşündünüz mü?
Birinci sınıftan itibaren bilgisayar öğretmenliği yapmayı düşünmüyordum. Ben okurken birinci dönem staja gidiliyordu. Staja gittiğimde aslında öğretmenlik alanında değil de farklı alanlarda çalışma konusundaki kararım kesinleşti. Benim ilgimi daha çok eğitim teknolojileri ve bilgisayar bilimleri alanlarındaki dersler çekiyordu. Çünkü bizim bölümümüz multidisipliner bir bölüm. Yani sadece öğretmenlik yapmak zorunda değilsiniz. Evet öğrenmeyi ve öğretmeyi seviyorum. İşimde de bunu sıklıkla kullanıyorum. Benim kariyer yolumdaki düşüncem hep eğitim fakültesinde aldığım davranış psikolojisi, eğitim psikolojisi, insan yönetimi, öğretim teknolojileri alanlarındaki bilgileri cebime koyup üniversitede aldığımız bilgisayar bilimleri alanındaki uygulamalarla nasıl entegre edilebileceği, bununla ilgili hangi alanlarda çalışabileceğim kısaca hem eğitim bilimleri hem de bilgisayar bilimlerindeki bilgi birikimini kullanarak sektörde neler yapabileceğim oldu. Onun için yazılım testi ve yazılım kalitesi alanında çalışmayı tercih ettim. Yüksek lisans yaparken de ilgi alanımın yazılım yönetimi ve yönetim bilişim sistemleri üzerine olduğunu daha net anlamıştım. Disiplinler arası bir alanda okuyarak farklı alanlardaki bilgi birikimini kariyer yaşantıma aktarmayı seviyorum. Bölümümüzde bu konularla ilgili çok güzel dersler var.
BÖTE bölümünü okurken yaptığınız çalışmalardan bahseder misiniz? Ayrıca bu sırada özel olarak aldığınız kurslar var mıydı?
İkinci sınıftan itibaren seçmeli derslerin hepsini üstten almaya başladım. Bu seçmeli dersleri özellikle farklı fakültelerden almaya gayret ettim. Bunun çok faydasını gördüm. İlk çalışmaya başladığım işyerimde sağlık sektörü için yazılım üretiyorduk. Doktorlarla, sağlık profesyonelleriyle birebir görüşerek, onlardan istek alarak ürünler ortaya çıkarıyorduk. Farklı fakültelerden ders almak, farklı alanlarda olanları anlamak konusunda bana katkı sağladı. Mesela İletişim bölümünde aldığım dersin yüksek lisansta tezimi hazırlarken bana çok faydası oldu. Lisans eğitimimizi alırken hocalarımızın yönlendirmesiyle, özel sektörün beklentilerini karşılayacak şekilde dersler aldık (PHP, Flash, Java… gibi). Bu programları bilmek bir artı oluyor. Mezun olduğumda Flash programı hala popülerdi. O zamanlar Flash programını yazılım geliştirmek için aktif olarak çokça kullandım. Bunların dışında dördüncü sınıfta öğretmenlik stajımın yanında Adobe Yetkili eğitim merkezi olan ve programların hem sınıf içi hem de uzaktan eğitim şeklinde eğitimini veren, şirketlere farklı uzaktan eğitim ve yazılım alanında çözümler sunan bir şirkette bir sene staj yapmıştım. Bir şirkette yarı zamanlı stjayer olarak da olsa bulunmuş olmanın bana çok katkıları oldu. Bu arada Türk Eğitim Gönüllüleri Vakfı’nda gönüllü olarak öğretmenlik yaptım. Matematik dersi anlatıyordum. Üniversitede iken Eğitim Fakültesi’nin Eğitim Kulübünde aktif olarak görev aldım. Eğitim, yazılım ve bilişim alanlarında çeşitli konferanslar ve seminerler organize ettim. Hem farklı Üniversitelerdeki hem de kendi Üniversitemdeki seminerlere elimden geldiğince katıldım.
“Test takım lideri olarak proje hedef ve amacına, proje yönetim metodolojisine göre test stratejisini belirleyip, test süreçlerini tasarlıyorum.”
İşiniz hakkında detaylı bilgi verir misiniz?
Şu an Test Takım Lideri olarak görev yapıyorum. Test ekibi, şirket içinde hem ekibin bir parçası hem de şirket içindeki müşteridir. Bu bakımdan test ekibi projenin başarıya ulaşmasında kilit bir role sahiptir diyebilirim. Proje hedefleri ve amacına uygun kaliteli bir çıktı elde edilmesi için yazılım projelerindeki/projelerdeki geliştirmelerin müşteri istekleri doğrultusunda gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğini denetleyen, projedeki hataları canlıya alınmadan önce ve en önemlisi de projenin başından itibaren tespit etmeye, yakalamaya odaklanan, hata sıklıklarını belirleyen, hata önleyici çalışmaları gerçekleştiren, kurumsal bilgi ve kalite süreçlerinin oturtulmasında aktif görev alan ve bu konudaki sorumluluklarımızı bilen olan bir ekibiz. Test takım lideri olarak proje hedef ve amacına, proje yönetim metodolojisine göre test stratejisini belirleyip, test süreçlerini tasarlıyorum. Test ekibi görev dağılımına göre, test sürecinin yürütülmesi ve takip edilmesi, raporların proje ekibi ve diğer paydaşlarla paylaşılması görevlerini yerine getiriyorum.
Bu işte profesyonel olabilmek için sadece BÖTE mezunu olmak yeterli mi? Bunun için yüksek lisans yapılmalı veya belirli kurslardan sertifika alınmalı mıdır? (Almamız gereken sertifikalar)
BÖTE mezunu olarak Test Uzmanı olabilirsiniz ancak temel test süreçleri ile ilgili bir bilgiye sahip olmanız gerekir. Ulusal ve uluslararası alanda bu konudaki dernekleri ve yayınlarını takip ederek temel test süreçleri hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz. Örneğin Türkiye’de Yazılım Test ve Kalite derneğinin yayınlamış olduğu yayınları takip edebilirsiniz. Uluslararası Yazılım Test ve Kalite Derneği (ISTQB)’ne bağlı bir kuruluştur. ISTQB tarafından düzenlenen ISTQB sertifika programları ve sınavlarını Yazılım Test ve Kalite derneği sayfasından takip edebilirsiniz. Sonrasında da bu sertifika programlarına katılıp sertifika sahibi olabilirsiniz. Bu alandaki Uluslararası geçerliliğe sahip sertifikalar ve sertifika programlarından bazıları ISTQB(International Software Testing Qualifications Board), CSTE ( Certified Software Test Engineer), CAST (Certified Associate In Software Testing)’dir.
Yazılım yönetimi, yazılım yönetimi ve kalite, kalite yönetimi vb. yüksek lisans programları da var. Bu programlarda da temel test süreçleri, kalite süreçleri ile ilgili dersler var. Ancak illa bu alanda çalışmak için bu programlardan mezun olmanıza gerek yok. İlk başta belirttiğim gibi bu alandaki ulusal ve uluslararası dernekleri, bu alanda uzman kişiler tarafından oluşturulmuş eğitim içeriklerini, blogları ve kitapları okuyup takip ederek bu alanda kendinizi geliştirebilir ve mesleğe adım atabilirsiniz.
Test süreçleri nasıl işliyor ve test işlemleri için belirli bir program kullanıyor musunuz? Testleri neye göre ve nasıl yapıyorsunuz, öncesinde belirlenen kriterleriniz var mı?
Test süreçleri proje başlangıcından itibaren başlayan bir süreçtir. Proje hedefleri doğrultusunda test stratejisi belirlenir. Buna göre test planı yapılır ve test süreçleri tasarlanır. Proje isterleri/gereksinimler ve proje tasarım dokümanları için tüm proje paydaşları ile gözden geçirme süreçleri yapılır. Test uygulama süreçleri için ise test ortamının hazırlanması, test verilerinin oluşturulması, test senaryolarının oluşturulması işleri yapılır. Sonrasında testlerin yürütülmesi aşamasına geçersiniz. Bu aşamada hazırlanan test senaryoları, belirlenen test ortamında yürütülür ve test sonuçları ile ilgili raporlar tutulur. Bulunan her hata için hata raporları oluşturulur ve bunlar takip edilir. Tüm test senaryoları başarı ile tamamlandığında tutulan raporlar doğrultusunda test kapanış sürecine geçilir. Test süreci, tüm senaryoların başarı ile tamamlanması, uygulamanın müşteri isterlerini ve tüm fonksiyonaliteyi kapsadığının onaylanması ile tamamlanır. Uygulama canlıya alındıktan sonra çıkan hatalar yine test sürecinin işletilmesi ile takip edilir. Aslında test süreci proje var olduğu sürece yaşayan bir süreçtir. Tüm bu süreçler için farklı test araçlarından yararlanıyoruz. Örneğin Test Rail, HP QC ALM gibi araçlar ile test senaryoları hazırlayıp, testlerin koşulması, raporlanması ve izlenebilirliğin sağlanması konusunda kullanıyoruz. Entegrasyon testleri için Postman kullanıyoruz. Hata takip aracı olarak JIRA kullanıyoruz. Test senaryolarının otomasyonu için Selenium kullanıyoruz. Performans ve yük testleri için de Jmeter kullanıyoruz.
Test aşamaları nelerdir? Son olarak test otomasyon kodlarıyla testinizi tamamladığınızı söylemiştiniz. Bundan önceki aşamalarda neler yapılıyor? Test otomasyonu nedir?
Başlıca test aşamalarını, planlama, tasarlama, hazırlık, yürütme ve uygulama, raporlama ve sonlandırma diye özetleyebiliriz. Test süreci proje beratının yayınlanması ile başlayan bir süreçtir. Projenin hedefine ve amacına uygun olarak test stratejisi belirlenir. Buna göre test planı oluşturulur. Ne zaman manuel testler koşulacak, ne zaman entegrasyon testleri başlayacak, ne zaman test otomasyonu başlar, bu kararlar proje hedefleri, proje özellikleri ve dinamiklerine göre verilecek olan kararlardır. Test otomasyonu ise yazılım projelerinde yazılım ürününün olgunlaşması sonrasında geçilen bir adımdır. Test otomasyonunu önceden tahmin edilmiş sonuçlarla gerçek sonuçların karşılaştırılması ve testlerin koşulmasını kontrol etmek için kullanıyoruz. Test otomasyonu sürecine geçmek için neden uygulamanın olgunlaşmasını bekliyoruz sorusunun yanıtı da; aslında verimli bir test otomasyonunun yapılabilmesi ve test süreçlerinin verilmli bir şekilde sürdürülebilmesi için önceden tahmin edilmiş sonuçları elde etmeniz, gerçek sonuçları bilmeniz ve uygulamanızın bu anlamda oturmuş olması gerekir. Bu sebeple test otomasyon kodlarının yazılması aşaması bizim projemiz için test süreçlerinin ilerleyen aşamalarına denk geliyor.
“Alanda çalışan uzmanlar ile konuşup birebir fikir almak, alanı tanımak bulunmaz bir fırsat. Bunu iyi değerlendirmenizi öneririm.”
Son olarak bize sunabileceğiniz önerileriniz var mı? Bu iş hakkında veya herhangi bir konu hakkında. (Sizin mesleğiniz adına verebileceğiniz öneriler, kaynaklar nelerdir?)
Öncelikle şu an yapmış olduğunuz çalışma sizin için çok önemli. Alanda çalışan uzmanlar ile konuşup birebir fikir almak, alanı tanımak bulunmaz bir fırsat. Bunu iyi değerlendirmenizi öneririm. Yazılım test uzmanı olarak kariyerinize başlamak istiyorsanız Türkiye Yazılım Test ve Kalite Derneği yayınlarını takip ederek başlayabilirsiniz. Yine bu alanda uzman kişiler tarafından hazırlanan blogları takip edebilir, bu alanda çıkan kitapları okuyabilir, UDEMY vb uzaktan eğitim sitelerindeki eğitimleri alabilirsiniz. Bu alanda sizlerle aşağıdaki kaynakları paylaşabilirim.
-Türkiye’de Yazılım Test ve Kalite derneği tarafından hazırlanmış kaynaklar:
http://www.turkishtestingboard.org/files/ISTQB-Yazilim-Testi-Terimler-Sozlugu.pdf
http://www.turkishtestingboard.org/wp-content/uploads/2020/01/Turkce-Foundation-Level-Syllabus-Tu%CC%88rkc%CC%A7e-2018.pdf
-Örnek bir blog:
https://www.testeryou.com/blog/
-Kullanıcı deneyimine yönelik takip edebileceğiz kaynaklar:
https://uxservices.com/hakkimizda/
-İş analistiği ile ilgili takip edebileceğiz kaynaklar:
https://www.iiba.org/certification/iiba-certifications/cbap/
Bir İş Analistinin Gözünden CBAP Sertifikasına Hazırlık Yolculuğu
-Udemy yazılım testi için ücretsiz dersler:
https://www.udemy.com/course/introduction-to-artificial-intelligence-in-software-testing/
https://www.udemy.com/course/your-guide-to-start-software-testing-career/
https://www.udemy.com/course/getting-started-with-test-automation-using-selenium/
https://www.udemy.com/course/software-testing-by-innovation-techniques/
https://www.udemy.com/course/foundations-of-agile-software-testing-j/
https://www.udemy.com/course/getting-started-with-software-testing-context-and-basics/
https://www.udemy.com/course/introduction-to-software-testing-or-software-qa/
https://www.udemy.com/course/userspots-kullanici-deneyimi-101/
